کد مطلب:22921 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آيا مختار ثقفي و توابين به بهشت ميروند؟

بهشتي و جهنمي بودن هر فردي در گرو اعمال و نيت شخص در دنيا است و فقط خداوند از عاقبت افراد آگاه بوده و گاهي به برخي بندگان خود مانند پيامبر و اهل بيت(ع) خبر ميدهد.

اما بر ما انسانها پوشيده است. پس نميتوان به يقين در مورد كسي نظر داد اما در مورد مختار ثقفي (ره) دو دسته روايات وجود دارد. برخي در تأييد و برخي در مذمت او. در مذمت او آمده است كه مختار در جريان مبارزات امام حسن(ع) آن گاه كه در ساباط مجروح شد و در خانه عموي مختار، سعد بن مسعود برده شد، به عمويش گفت: امام حسن را به معاويه تحويل دهيد.(1)

نيز در مذمت او گفته شده است كه مختار به جهت جاهطلبي نهضت خود را شروع كرد، چون در نهضت توابين ميتوانست شركت كند، ولي شركت نكرد.

اما روايتي كه در تأييد مختار آمده است:

1 - امام صادق(ع) فرمود: آن كس كه با زبانش ما را بر ضد دشمنانمان كمك كند، خداوند در روز محشر، در محضر خود، او را با حجت خويش به سخن خواهد آورد.(2)

ميتوان گفت كه مختار از مصاديق اين روايت است.

2 - امام حسين(ع) در دعايي عرضه داشت: پروردگارا، آن جوان ثقفي را بر آنان مسلط كن تا جام تلخ مرگ و ذلت را به ايشان بچشاند و از قاتلان ما كسي را باقي نگذارد... انتقام مرا و دوستان و خاندان و شيعيانم را از اينان بگيرد...(3) از اين روايت تا حدودي ميتوان تأييد مختار را به دست آورد.

3 - هنگامي كه مختار، سر بريده ابن زياد و عمر سعد را نزد امام سجاد(ع) فرستاد، حضرتش به سجده افتاد. در سجده بعد از شكر خداوند فرمود خدا به مختار پاداش و جزاي خير عنايت فرمايد.(4)

4 - امام باقر(ع) فرمود: به مختار ناسزا مگوئيد، زيرا همو بود كه قاتلان شهداي ما را كشت و انتقام خون ما را گرفت و بيوه زنان ما را شوهر داد و در تنگدستي به ما كمك مالي كرد.(5)

اين روايات بر درستي و راستي شخصيت مختار و صحت قيام وي دلالت دارد.

نيز كساني كه در ركاب وي با دشمنان جنگيدند، از اين قاعده كلي مستثنا نبوده و عمل آنها نيز تأييد شده است.

در هر حال در مورد ماهيت قيام مختار و توابين ميگوييم: اگر چه در راستاي احقاق حقوق اهل بيت(ع) صورت پذيرفت، اما از اين كه در كارها علاوه بر حُسن فعلي، حسن فاعلي يا نيت خوب نيز در ارزشمندي آن مؤثر است، نميتوانيم قاطعانه در مورد آنان سخن بگوييم، در نتيجه درباره بهشت رفتن، آنان نيز از ارائه نظر قطعي ناتوانيم.

براي اطلاع بيشتر مطالعه كتاب ماهيت قيام مختار، از انتشارات دفتر تبليغات حوزه علميه قم توصيه ميشود.

پينوشتها:

1 - بلاذري، انساب الاشراف، ج5، ص 214؛ مجلي، بحارالانوار، ح44، ص 33.

2 - شيخ صدوق، امالي، مجلس چهارم، ح7 و 8، ص 46.

3 - بحارالانوار، ج45، ص 10.

4 - همان، ص 344 و 351.

5 - همان، ص 343.